BEERoutes

Pivarstvo predstavlja jednu od najstarijih privrednih delatnosti u Vojvodini. Vezuje se za početak 18. veka, kada područje današnje Vojvodine, ondašnje periferne, izrazito agrarne oblasti Habzburškog carstva, naseljava nemačko stanovništvo. Svoje umeće u pripremi tradicionalnog, čarobnog napitka Nemci su, zahvaljujući prirodnom potencijalu zemljišta za uzgoj pivarskih sirovina, nastavili da neguju i razvijaju u okviru kućnih manufaktura koje su imale karakter sezonskih zanatskih radionica piva. Međutim, uskoro je počela izgradnja manjih državnih proizvodnih pogona u Pančevu (1722), Vršcu (1742), Velikom Bečkereku (1745), Bečeju (1754) i Apatinu (1756), naseljima koja se ubrzo izdvajaju iz agrarnog miljea sticanjem statusa trgovišta ili slobodnog kraljevskog grada. Tek početkom 19. veka, stekavši pravo otkupa pivara, slobodne proizvodnje i prodaje piva,  nemački preduzetnici otvorili su put za razvoj industrijskog pivarstva u Vojvodini.  

Period dualizma karakteriše društveno raslojavanje, industrijalizacija i urbanizacija periferije Monarhije. Uloga vojvođanskog pivarstva u navedenim transformacijama društva, privrede i grada bila je ogromna, o čemu svedoči delatnost porodice Weifert, koja je početkom 20. veka posedovala nekoliko, po ondašnjim najsavremenijim standardima opremljenih, pivara u regionu. Njihova pivara u Pančevu bila je prva parna pivara u južnoj Ugarskoj. Modernizacija načina proizvodnje nakon uvođenja parne mašine u proizvodni proces odrazila se direktno na prostornu organizaciju fabrika, a indirektno na strukturu urbanog tkiva. Na prelazu iz 19. u 20. vek, zahvaljujući implementaciji javnih sadržaja, pivare postaju svojevrsni centri društvenog života različitih grupa. U oblikovanju industrijskih i profanih građevina su prepoznatljivi uticaji aktuelnih srednjoevropskih umetničkih tendencija.

U međuratnom periodu Vojvodina, suprotno dotadašnjem položaju slabije razvijene oblasti Ugarske, postaje jedan od privredno najrazvijenijih regiona nove Kraljevine SHS. Zahvaljujući tradicionalnoj proizvodnji hmelja, u čemu su prednjačili Slovaci oko Bačkog Petrovca, industrija piva nastavila je umeren razvoj uprkos velikoj ekonomskoj krizi tokom 30-ih. 

U prvim godinama posleratnog perioda nova državna vlast izvršila je drastične promene privrednog sistema sprovođenjem nacionalizacije, pri čemu je u upravljanju vojvođanskim pivarama, posle više od dva stoleća, potisnut snažan nemački uticaj. Nakon uspostavljanja radničkog samoupravljanja pivare postaju izraz kolektiva i sinonim snage radničke klase. Porast životnog standarda uticao je na povećanje potrošnje piva, odnosno konstanto proširenje proizvodnih kapaciteta. U okviru postojećih kompleksa vršene su brojne rekonstrukcije i dogradnje. Stalnom modernizacijom proizvodnog procesa, uvođenjem novih vrsta piva i proširenjem tržišta van nacionalnih okvira, vojvođansko pivarstvo je u periodu socijalizma doživelo ekspanziju.

Tokom 90-ih godina započinje transformacija društvenog kapitala u akcijski, što se odrazilo na dalji razvoj pivarstva. Nakon pojačane investicione aktivnosti usledila je privatizacija metodom javnog tendera, često rukovođena pojedinačnim interesima. U većini slučajeva ubrzo je obustavljena proizvodnja i uveden stečajni postupak. Nakon gotovo tri stoleća u najstarijim vojvođanskim pivarama, izuzimajući Apatinsku pivaru, prekinut je kontinuitet u proizvodnji.